Znaczenie problematyki gospodarki lokalnej i rozwoju lokalnego nieustannie rośnie. Przyczynia się do tego przede wszystkim rozwój działalności samorządów gminnych i powiatowych – w zakresie zarówno ilościowym i jakościowym, jak i rzeczowym. W rozwoju lokalnym i jego głównych kreatorach, jakimi są owe samorządy, upatruje się jednego z głównych czynników i składników rozwoju społeczno-gospodarczego regionów, państw, a nawet układów międzynarodowych, takich jak np. Unia Europejska. Praktyka potwierdza, że zakorzeniony już w naszej rzeczywistości samorządowej paradygmat rozwoju terytorialnego i oparty na nim dorobek naukowy powiązany z gospodarką lokalną istotnie przyczyniają się do tego rozwoju. Istnieje zatem stała potrzeba rozwijania i propagowania wiedzy na temat wszelkich aspektów działalności samorządów lokalnych, a także podmiotów, czynników i procesów z nimi nie powiązanych, lecz kształtujących układy lokalne. Równie ważne jest poszukiwanie skutecznych i efektywnych ścieżek aplikacji tej wiedzy, a także utrzymywanie stałego, wielowymiarowego powiązania między sferą praktyki samorządowej i światem nauki, odgrywającego rolę sprzężenia zwrotnego, które nie tylko gwarantuje zakończone sukcesem wdrożenia, ale również wzbogaca aparat teorii. Gospodarka lokalna to przecież nie tylko struktura umiejscowiona w lokalnych granicach, ale również proces kształtowania tych struktur, tak by ich przemiany mogły zyskać miano rozwoju. Postulaty te są szczególnie istotne dziś, w dobie zjawisk kryzysowych ogarniających znaczącą część gospodarki światowej, jednoczesnej globalizacji i regionalizacji kategorii uznawanych dotąd za stanowiące domenę państwa, problemów krajowych finansów publicznych, rosnącej konkurencji międzynarodowej, a także wyzwań środowiskowych, demograficznych, społecznych i wielu innych. Nie mniej ważną przesłanką jest rozwój wciąż nowych dla polskich władz i administracji samorządowej dziedzin zarządzania rozwojem lokalnym, takich jak np. wspieranie innowacyjności, nowoczesne zarządzanie strategiczne, marketing przestrzeni, wykorzystanie zaawansowanych narzędzi analitycznych, informatyzacja usług publicznych i procedur wewnętrznych, mapowanie procesów administracyjnych i wykorzystanie efektów tej działalności, zapewnianie równowagi rozwoju, zadaniowe planowanie finansowe, rozwijanie społeczeństwa obywatelskiego i kapitału społecznego, a także prewencja i przeciwdziałanie nowym rodzajom zagrożeń. Jedną z konstruktywnych odpowiedzi na to zapotrzebowanie jest organizowana corocznie przez Katedrę Gospodarki Regionalnej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu konferencja naukowa pt. „Gospodarka lokalna w teorii i praktyce”. W jej XVIII edycji uczestniczyło szerokie gremium naukowców reprezentujących dziesiątki uczelni i innych instytucji naukowo-badawczych, liczni samorządowcy oraz przedsiębiorcy z całego kraju, a także z Republiki Czeskiej. Konferencja ta stanowi, w naszym przekonaniu, ważne forum wymiany wiedzy oraz koncepcji związanych z problematyką rozwoju terytorialnego i od kilkunastu lat cieszy się niesłabnącą popularnością. Niniejsza publikacja jest jedną z dwóch zawierających wyniki badań przeprowadzonych i zaprezentowanych przez jej uczestników. Żywimy nadzieję, że wzorem edycji ubiegłych stanie się ona przydatna i interesująca dla teoretyków oraz praktyków lokalnej samorządności, a także wszystkich tych osób, które dopiero rozpoczynają fascynującą przygodę poznawania mechanizmów zjawisk otaczających nas wszystkich na co dzień, a składających się na to, co nazywamy rozwojem lokalnym.

Współczesny lokalizm nie koncentruje się już na pytaniu, czy społeczności oraz materialne i niematerialne wartości lokalne zawierają lub mogą zawierać tyle wystarczających potencjałów rozwojowych, by mogły one łącznie stać się jednym z najważniejszych filarów rozwoju regionów, państw i struktur wyższych rzędów. Twierdzącej odpowiedzi na nie udzielono już wielokrotnie. Współczesne osie lokalistycznej dyskusji to m.in. kwestie pożądanego stopnia autonomii, aktywności i podmiotowości terytorialnych korporacji lokalnych, dopuszczalności sprzeczności między dążeniami lokalnych i ponadlokalnych władz oraz sposobów radzenia sobie z nimi, globalnych powiązań lokalnych gospodarek i społeczności, udziału samorządów lokalnych w gospodarce finansowej państwa czy roli państw i ich organizacji w kreowaniu warunków oddolnego rozwoju. Rozwój lokalny ukazywany jest dziś zatem nie tylko jako proces o znaczeniu lokalnym. W jego filozofii upatruje się bowiem jednego z ważniejszych antidotów np. na zmiany klimatyczne, kryzysy energetyczne, terroryzm, konflikty zbrojne, zderzenia kultur i pogłębiające się dysproporcje materialne. Traktuje się go również jako ważny czynnik i subproces transformacji społecznej, gospodarczej oraz politycznej wielu państw. W związku z powyższym gospodarka lokalna, rozumiana jako szereg różnorodnych czynności służących rozwojowi lokalnemu, wykonywanych przez wiele rozmaitych podmiotów, przybiera wciąż na znaczeniu zarówno w teorii, jak i praktyce. Jest to szczególnie ważne dziś, w dobie coraz częstszych postulatów redefinicji pojęcia rozwoju społeczno-gospodarczego jako takiego, poprzez wiązanie go z takimi kryteriami oceny zmian rzeczywistości, jak np. wielowymiarowa jakość życia, osobiste szczęście, dobrostan społeczny, zrównoważenie rozwoju, samopodtrzymywanie się niektórych procesów i odnawialność eksploatowanych zasobów. Istnieje zatem wyraźna potrzeba dalszego wzbogacania zarówno zasobów wiedzy obiektywnej dotyczącej zagadnień lokalnej gospodarki i lokalnego rozwoju, jak i pokładów wiedzy subiektywnej dotyczącej tych zagadnień, a charakteryzującej decydentów, przedsiębiorców, aktywistów i naukowców. Tylko tą drogą ustalenia teoretyczne mogą znaleźć swoje, korzystne dla społeczeństwa, zastosowanie praktyczne, a doświadczenia ze sfery realnej – wzbogacić teorię. Jedną z wielu reakcji na to zapotrzebowanie jest organizowana corocznie przez Katedrę Gospodarki Regionalnej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu konferencja naukowa pt. „Gospodarka lokalna w teorii i praktyce”. W jej XIX edycji, rekordowej pod względem zainteresowania i partycypacji, uczestniczyło stu kilkudziesięciu naukowców z wielu uczelni (w tym również z Republiki Czeskiej) oraz samorządowcy, doktoranci, studenci i przedsiębiorcy z całego kraju. Żywimy nadzieję, że jej znaczenie jako ważnego forum wymiany wiedzy oraz koncepcji związanych z problematyką rozwoju terytorialnego będzie dalej rosnąć. Niniejsza publikacja jest jedną z dwóch zawierających wyniki badań przeprowadzonych i zaprezentowanych przez jej uczestników. Oddajemy ją w Państwa ręce z przekonaniem, że jej treść będzie przydatna w zgłębianiu zagadnień rozwoju lokalnego oraz w zarządzaniu nim zarówno w perspektywie lokalnej, jak i ponadlokalnej.

Negatywnymi konsekwencjami dynamicznie zmieniającego się świata są m.in. postępująca degradacja środowiska naturalnego i zmiany klimatyczne. W dużym stopniu wpływają one na jakość życia człowieka i możliwości gospodarowania. W tym świetle istotnego znaczenia nabierają działania na rzecz ograniczenia negatywnych następstw procesów produkcyjnych, inwestycyjnych i nieograniczonej presji na środowisko naturalne. Są one realizowane dzięki urzeczywistnieniu w praktyce społeczno-gospodarczej koncepcji zrównoważonego rozwoju poprzez transformację gospodarki w niskoemisyjną, wdrażanie zasad gospodarki cyrkularnej oraz zielonej gospodarki. Publikacja przybliża i wyjaśnia te terminy, precyzując ich wzajemne powiązania i uwarunkowania. Podjęta problematyka jest bardzo istotna dla zrozumienia polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej i podejmowanych przez państwa działań obejmujących nowe sposoby gospodarowania z uwzględnieniem konieczności poszanowania środowiska przyrodniczego (np. poprzez racjonalne i efektywne wykorzystywanie surowców, ograniczenie ilości odpadów oraz ich odpowiednie zagospodarowanie). Książka może okazać się szczególnie wartościowa dla studentów kierunków związanych z zarządzaniem środowiskiem i gospodarowaniem jego zasobami, przyszłych ekonomistów i finansistów, inżynierów i menedżerów firm. Ponadto może być przydatna w odnalezieniu się w gąszczu anglojęzycznych terminów związanych z gospodarowaniem z poszanowaniem środowiska.

Wiedza o procesach i zjawiskach tworzących gospodarkę finansową w samorządzie terytorialnym jest nadal mało stabilna i w wielu miejscach niepełna. Realna gospodarka finansowa samorządu stanowi odbicie procesu zaspokajania potrzeb społecznych w kontekście rozwoju jednostki samorządowej. Odbywa się to dzięki procesom zarządzania publicznego, w celu dokonania przekształceń gospodarczych dla poprawy warunków życia mieszkańców. Obecnie funkcjonujący system finansowy samorządu terytorialnego zawiera dużo ułomności i dysfunkcji. Ich konsekwencją jest przede wszystkim niedobór środków, wynikający m.in. z braku przestrzegania zasady adekwatności i potencjalnego zagrożenia stabilności finansów samorządowych. Uzasadnia to konieczność przebudowy finansów samorządu w Polsce w kierunku zmian systemowych i usprawniających. Na potrzebę tego wskazują prawie wszyscy specjaliści zajmujący się zagadnieniami finansów samorządowych z teoretycznego i praktycznego punktu widzenia. Celem opracowania jest specyfikacja podstawowych problemów i wyzwań w dziedzinie finansów lokalnych, identyfikacja czynników determinujących przebieg gospodarki finansowej oraz zaproponowanie zbioru rozwiązań zwiększających efektywność formułowanych ocen finansowych.

Monografia przygotowana w celu uczczenia jubileuszu 45-lecia pracy naukowej prof. dr hab. Bożeny Klimczak. Obok curriculum vitae Jubilatki zawiera teksty jej współpracowników dotyczące tematyki, którą się zajmuje. Jest interesującym zbiorem artykułów: od historycznego spojrzenia na elementy gospodarki i genezę demokracji, przez źródła etyki gospodarczej, wychowanie ku wartościom, po rozważania dotyczące roli państwa w gospodarce i granic wolności jednostki gospodarującej, ujmowane także przez pryzmat różnych religii.

Osiągnięcia technologiczne i informatyczne gospodarki 4.0 stały się motywacją do wprowadzania na rynku finansowym nowych produktów i usług finansowych oferowanych w świecie cyfrowym i odpowiadających na potrzeby zmieniającego się rynku finansowego. W ten sposób narodziły się innowacje finansowe w gospodarce 4.0. Z jednej strony dają one duże możliwości rozwoju, z drugiej są nowym wyzwaniem, z którym muszą się zmierzyć zarówno instytucje nadzorujące i organizujące ten rynek, jak i jego uczestnicy. W książce dokonano charakterystyki i oceny wybranych innowacji finansowych powstałych dzięki osiągnięciom gospodarki 4.0, której dynamiczny rozwój stał się istotnym elementem obecnych czasów. Autorzy, pracownicy Instytutu Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, skupili się kolejno na: wykorzystaniu technologii blockchain w finansach, obrocie i opodatkowaniu kryptowalut, emisji cyfrowych tokenów, pozyskiwaniu kapitału za pomocą crowdfundingu z nagrodami, oferowaniu usług w bankowości cyfrowej i za pomocą aplikacji PFM wspierającej zarządzanie domowym budżetem, porównaniu doradcy 2.0 i robodoradcy oraz wykorzystaniu algorytmów uczenia maszynowego w budowie i zarządzaniu portfelem inwestycyjnym, a także na zmianach technologicznych w audycie finansowym. Przy tym poszukiwali odpowiedzi na pytanie o to, w którym kierunku podąża współczesny rynek finansowy działający w środowisku nowoczesnych technologii. Odpowiedź tę znaleźli dzięki opartej na najnowszej literaturze przedmiotu charakterystyce i analizie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń rozwoju różnych innowacji finansowych. Zachęcamy do sięgnięcia po tę pozycję wszystkie osoby zainteresowane problematyką gospodarki 4.0, szczególnie w aspekcie ekonomicznym i prawnym, podejmujące różnego rodzaju wyzwania związane ze współczesnymi finansami. Mamy nadzieję, że przedstawione przez nas treści pozwolą Czytelnikowi rozwinąć horyzonty i staną się inspiracją do kolejnych żywych dyskusji na temat zmieniającego się świata finansów i przyszłości gospodarki światowej.

Publikacja przybliża aktualne wyzwania i perspektywy dla polityki ekonomicznej, zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym. Związane są z one otwartą i wolnorynkową gospodarką, z pozytywnymi i negatywnymi konsekwencjami globalizacji i liberalizacji stosunków ekonomicznych. Z jednej strony, wiąże się to z dynamicznym rozwojem innowacji, nowoczesnych technologii, budową gospodarki opartej na wiedzy, zmianami strategii funkcjonowania podmiotów gospodarczych dla uzyskania wyraźnej przewagi konkurencyjnej na światowych rynkach. Z drugiej natomiast, to relatywnie dużo większa łatwość w przenoszeniu zagrożeń o charakterze społeczno-gospodarczym pomiędzy gospodarkami, regionami i państwami, wynikającymi z nierównomiernym ich rozwojem, dysproporcją poziomu zamożności społeczeństw, ich struktury demograficznej oraz wyczerpywaniem się podstawowych zasobów naturalnych określających ich podstawy egzystencji.

Konińskie Studia Społeczno-Ekonomiczne to czasopismo naukowe, które zrodziło się z potrzeby poszukiwań wspólnego mianownika między różnymi doświadczeniami jednostek zarówno na płaszczyźnie społecznej, osobistej, a przede wszystkim badawczej. Czasopismo to ex definitione ma charakter interdyscyplinarny, zaś poszukiwania naukowe mają wymiar „wielowarstwowy”, czyli nie zamykamy się, np.: na określonej metodologii, czy dziedzinie nauki, ale propagujemy transdyscyplinarne podejście w proponowanych tekstach autorów. W związku z tym pragniemy by na łamach naszego czasopisma poruszano zagadnienia z zakresu rożnych dziedzin naukowych; nie przekreślamy również tekstów poglądowych, czy kazuistycznych, interesuje nas wszystko, co może służyć nowemu spojrzeniu oraz interpretacji problemów społecznych.