Karolina, pracownica banku, namawia swoich klientów na niekorzystne inwestycje we frankach. Młode małżeństwo daje się wciągnąć w pułapkę finansową. [filmweb.pl]

W monografii omówiono kwestie dotyczące współczesnych finansów, zaprezentowane w 2016 r. podczas Konferencji Katedr Finansowych zatytułowanej Granice finansów XXI wieku. Autorzy artykułów podjęli rozważania na temat perspektyw rozwoju bankowości i ubezpieczeń. Poruszona przez nich problematyka i sformułowane wnioski mają znaczenie zarówno dla teorii finansów, jak i praktyki gospodarczej.

Zestaw nadesłanych artykułów, które pragniemy zaprezentować w niniejszym wydaniu czasopisma „Nauki o Finansach”, po raz kolejny odzwierciedla różnorodność tematyki, jaką interesują się polscy badacze tej dziedziny nauk ekonomicznych. Prace składające się na zawartość tego numeru, podobnie jak w poprzednim, postanowiliśmy zgrupować w kilka bloków tematycznych. Zatytułowaliśmy je odpowiednio: „Finanse publiczne”, „Finanse przedsiębiorstw, rachunkowość i analiza finansowa” oraz „Rynki finansowe”. Tym razem nie pojawiły się artykuły poświęcone nowinkom, takim jak pieniądz wirtualny, co jednak wcale nie oznacza, że temat ten przestał być aktualny. Szczególną uwagę Czytelników chciałabym zwrócić na artykuł ,,Zmiany struktury obciążeń podatkowych w państwach Unii Europejskiej w okresie kryzysu a przewidywania teorii konkurencji podatkowej”. Przedstawia on nasilające się w warunkach kryzysu zjawisko konkurencji podatkowej, wynikającej z niedostatecznego ujednolicenia prawodawstwa krajów członkowskich, oraz jej konsekwencje dla pełnej integracji gospodarczej. Życzę pożytecznej i interesującej lektury wszystkich opracowań zamieszczonych w prezentowanym numerze.

Głównym celem opracowania jest analiza dostępności kredytowej. Do podjęcia tego tematu skłoniły nowe przesłanki, związane ze zmianą warunków działania podmiotów gospodarczych w następstwie wybuchu pandemii COVID-19. W połowie roku 2020. zaobserwowano w Polsce, po raz pierwszy od 2009 występowanie w układzie m/m następujących zjawisk: spadek zadłużenia kredytowego sektora przedsiębiorstw niefinansowych, większy niż w okresie globalnego kryzysu finansowego, deklaracja sektora bankowego dotycząca zaostrzenia polityki kredytowej. W takich okolicznościach powstało pytanie o możliwość nadmiernego ograniczania podaży kredytu przez banki, w związku ze skutkami pandemii COVID-19. Efekty pandemii zwiększają prawdopodobieństwo problemów związanych z terminową obsługą zadłużenia. Tendencja polegająca na ograniczaniu podaży kredytu występuje pod nazwą credit crunch. Odpowiedzi na pytanie badawcze, czy w Polsce występuje zagrożenie credit crunch, poszukiwano na podstawie przeglądu literatury oraz badań empirycznych. Mając na uwadze duże znaczenie finansowania kredytowego przedsiębiorstw dla ich aktywności inwestycyjnej, waga dostępności kredytowej jest szczególnie istotna w okresach kryzysu. Wnioski wynikające z przedstawionego materiału analitycznego dają podstawę do stwierdzenia, że zjawisko credit crunch w Polsce nie występuje. Przeprowadzone rozważania teoretyczne oraz analiza empiryczna działalności kredytowej w Polsce wykazały, że nie potwierdziły się obawy dotyczące załamania na rynku podaży kredytów. Sytuacja sektora bankowego w połowie roku 2021 wyglądała dość optymistycznie w krótkim terminie (oprócz nierozwiązanej kwestii mieszkaniowych kredytów walutowych i związanych z nią konsekwencji), ale w perspektywie długoterminowej istotną rolę będzie odgrywać zdiagnozowana pułapka niskiej strukturalnej dostępności kredytowej i chronicznie słabego ukredytowienia polskiej gospodarki. W połączeniu z niską rentownością sektora, wynikającą głównie z wysokich obciążeń fiskalnych będzie to stanowić istotny czynnik hamujący rozwój sektora bankowego w Polsce. Zmiana tego stanu wymaga istotnej rewizji i konsekwentnej realizacji strategii gospodarczej dla Polski poprzez intensyfikację i promowanie przedsięwzięć inwestycyjnych. Z drugiej strony pożądane jest racjonalne (np. elastyczne w zależności od koniunktury gospodarczej) podejście do obciążeń fiskalnych sektora bankowego.

W monografii poruszono problematykę nasilających się nowych zjawisk i procesów, zmian zarówno w odniesieniu do uwarunkowań społeczno-gospodarczych, jak i środowiskowych, warunkujących mechanizmy rynku mieszkaniowego. Praca nie dotyczy wyłącznie specyfiki polskiego rynku mieszkaniowego, ale jest przeglądem o charakterze komparatywnym w kontekście międzynarodowym. Monografia rozpoczyna się szeroką analizą współczesnych i innowacyjnych przemian przestrzeni miejskiej w Holandii, wskazuje praktyczne rozwiązania dotyczące podaży mieszkań dostępnych według koncepcji Inclusionary Housing, analizuje potencjał spółdzielni mieszkaniowych jako uczestników rynków mieszkaniowych we współczesnych uwarunkowaniach. Ponadto w publikacji przedstawiono problem opuszczonych i negatywnie oddziałujących na otoczenie, a nawet stanowiących potencjalne zagrożenie zombi developments oraz niebezpieczeństwa wynikające z cykliczności rynku kredytowego.

„Studia Prawno-Ekonomiczne” są jednym z nielicznych w kraju wydawnictw ciągłych, koncentrujących uwagę na problematyce wspólnej dla środowisk ekonomicznych i prawniczych. Na ich łamach wypowiadają się wybitni krajowi przedstawiciele nauk ekonomicznych i prawniczych (blisko 80 profesorów i doktorów habilitowanych), a ponadto debiutujący, utalentowani młodzi pracownicy nauki z terenu całego kraju, są więc wydawnictwem par excellence naukowym. Zasięg oddziaływania czasopisma jest zdecydowanie ponadregionalny. Docierają one nie tylko do środowisk naukowych w całym kraju, ale i do przedstawicieli praktyki, zarówno gospodarczej, jak i obejmującej radców prawnych oraz sądownictwo. Świadczy o tym ogólne zainteresowanie wydawnictwem oraz pozyskiwanie przez Redakcję coraz to nowych autorów, chętnych do publikacji swoich artykułów. W ostatnich latach „Studia Prawno-Ekonomiczne” goszczą na swoich łamach osoby rozpoczynające swoją karierę zawodową w innych ośrodkach akademickich. Są także jedną z ważniejszych pozycji wymiany międzybibliotecznej.

Przedsiębiorstwa funkcjonują w konkurencyjnym i niestabilnym otoczeniu, co w gospodarce wolnokonkurencyjnej jest uznawane za zjawisko normalne. Nieustannie poszukują coraz lepszych rozwiązań dla efektywnej działalności. Mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa (MMSP) to kluczowy element każdej gospodarki rynkowej. Podmioty te postrzegane są jako grupa napotykająca na liczne bariery, zarówno w momencie ich tworzenia, jak i dalszego funkcjonowania. Jednym z kluczowych ograniczeń, często warunkujących powstanie lub kontynuowanie działalności, jest utrudniony dostęp do źródeł finansowania. Autorki publikacji skupiły się zatem na wybranych, współcześnie dogodnych dla sektora MMSP metodach pozyskania kapitału. Analizie i ocenie poddane zostały takie instrumenty, jak: crowdfunding skierowany do przedsiębiorstw, pożyczki i kredyty rozważane z perspektywy mikrofinansów, a także kredyt hipoteczny jako sposób na finansowanie projektów inwestycyjnych. Wszystkie wymienione formy łączy wspólna idea – wsparcia sektora MMSP w dostępie do kapitału. Celem głównym opracowania było wzbogacenie wiedzy na temat wskazanych instrumentów finansowych, zwarte przedstawienie ich funkcjonowania w Polsce oraz weryfikacja ich bieżącej struktury i dostępności dla przedsiębiorstw. Należy również podkreślić, że wszystkie omawiane instrumenty mogą być wykorzystywane w okresie rozkwitu gospodarki, lecz nabierają szczególnego znaczenia w okresie dekoniunktury. Analiza obejmuje ostatnie kilkanaście lat i dotyczy przede wszystkim Polski, z odwołaniem do przykładów występujących w innych krajach.