Zbiór artykułów przygotowanych na podstawie materiałów zebranych w trakcie etnograficznych badań terenowych prowadzonych w Lelowie i okolicznych miejscowościach w województwie śląskim. Autorzy tekstów opisują praktyki związane z konstruowaniem lokalnego dziedzictwa, analizując je w szerokich kontekstach pamięci o przeszłości Lelowa i jego mieszkańcach, pamięci o społeczności żydowskiej i Zagładzie, a także w odniesieniu do doświadczeń rozmówców płynących z kontaktu ze współcześnie odwiedzającymi Lelów chasydami. A collection of articles based on materials obtained during ethnographical fieldwork in Lelów and neighbouring towns. The authors describe activities connected to the construction of local heritage, analysing them in the broader context of the memory of Lelów’s past and its inhabitants, the memory of the Jewish community and the Holocaust, as well as in relation to the experiences of the interviewees resulting from contact with the Hasids who visit Lelów contemporarily.

Oddajemy w ręce Czytelników publikację będącą zbiorem artykułów odnoszących się do zagadnień współcześnie podejmowanych na gruncie socjologii zbiorowości terytorialnych. Prezentowany tom jest efektem wysiłku naukowego autorów uczestniczących w konferencji „Region, miasto, wieś. Wyzwania i perspektywy rozwoju”, która odbyła się w Łodzi w dniach 19 i 20 października 2017 r. Konferencja została zorganizowana przez Katedrę Socjologii Wsi i Miasta oraz Odział Łódzki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego i objęta honorowym patronatem Sekcji Socjologii Miasta i Sekcji Socjologii Wsi i Rolnictwa Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.

Pismo recenzowane o profilu interdyscyplinarnym, istniejące od 1957 roku. Adresowane przede wszystkim do środowiska naukowego, nie pomija jednak czytelnika mniej profesjonalnego, zwłaszcza nauczycieli, studentów oraz inteligencji zainteresowanej problematyką humanistyczną. Publikuje artykuły problemowe (krajowe i zagraniczne) z zakresu różnych dyscyplin humanistycznych: literaturoznawstwa, historii, kulturoznawstwa, socjologii, filozofii, psychologii oraz językoznawstwa. Zamieszcza również przekłady oraz materiały i przyczynki, dyskusje i polemiki, recenzje i przeglądy.

OD REDAKCJI Kapitał społeczny należy do pojęć, których znaczenie i popularność zyskuje uznanie w socjologii i ekonomii po wielu latach od ich pierwotnego użycia. W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpił prawdziwy zalew publikacji poświęconych temu zagadnieniu. Koncepcja kapitału społecznego odgrywa zatem centralną rolę w dyskursie ekonomicznym i socjologicznym. Jest nie tylko podstawowym pojęciem teoretycznym, ale również hasłem nośnym politycznie.Zjawiska denotowane przez pojęcie kapitału traktowane są przez ekonomistów jako ważne pozaekonomiczne czynniki rozwoju gospodarczego, a przez socjologów dodatkowo jako jeden z ważniejszych przejawów znaczącej pozycji ich dyscypliny jako nauki. Teoretycy kapitału społecznego starają się ponadto, poprzez użycie tej koncepcji, przerzucić pomost pomiędzy indywidualistyczną i racjonalistyczną wizją człowieka i społeczeństwa a jego wizją kulturową nawiązującą do realizmu socjologicznego. Dotychczasowa refleksja i badania nad kapitałem społecznym znajdują równie liczne grono zwolenników, jak i przeciwników. Z tych właśnie powodów kolejny tom Przeglądu Socjologicznego koncentruje się na zagadnieniach i zjawiskach blisko z nim związanych w społecznościach lokalnych. Zbiór tekstów można podzielić na trzy części. Pierwsza z nich obejmuje tekst wprowadzający do analiz społeczności lokalnych pióra Joanny Kurczewskiej oraz artykuł przeglądowy dotyczący kapitału społecznego, przygotowany przez Macieja Frykowskiego i Pawła Starostę. Część druga obejmuje teksty Marii Halamskiej, Jerzego Bartkowskiego, Danuty Walczak-Duraj, Krzysztofa Gorlacha, Tomasza Adamskiego i Marty Klekotko oraz Andrzeja Pilichowskiego, koncentrujące uwagę na problematyce kapitału społecznego w środowisku wiejskim. Natomiast w części trzeciej Marek S. Szczepański, Jacek Kurczewski oraz Tomasz Nawrocki prezentują różne aspekty funkcjonowania społeczności lokalnych i kapitału społecznego w regionie śląskim. Ostatni tekst, pióra Agnieszki Michalskiej-Żyły, zawiera prezentację wyników badań dotyczących psychospołecznych postaw mieszkańców Łodzi wobec ich środowiska zamieszkania.

From the Editors After the European Union great enlargement on May 1, 2004 and the following accession of Bulgaria and Romania, the number of the European population covered by various EU policies including the Common Agricultural Policy increased in a significant way. It resulted in two major processes forming the starting point of considerations encapsulated in the presented volume. The first one has been focused on the structure of European societies that underwent major transformations and consequently diversification of the social positions, types of the political involvement in public life as well as increasing diversities in value systems. At the same time the role of the rural population as a potential political force influencing EU social and political life has also increased. Simultaneously one of the priority objectives of the – if we might put it in this way – EU development project has been focused on the protection of natural as well as cultural resources located mainly in rural areas. Therefore the current LIX volume of the ‘Sociological Review’ has been devoted to the problems of rural areas of contemporary Europe in order to show the complexity and the richness of the issues mentioned above.

Tom poświęcony jest problematyce podziałów społecznych, ich przeobrażeń, uwarunkowań i konsekwencji. Główne wątki analiz prezentowane w tomie odnoszą się do przemian, jakim podlegają struktury współczesnych społeczeństw w pierwszej dekadzie XXI wieku, poddane oddziaływaniu procesów globalizacyjnych i transformacyjnych. Większość artykułów zamieszczonych w tomie charakteryzuje klasyczne podejście do analiz struktury społecznej oparte na próbach dobranych metodą losową. Analizy te dokumentują, iż współczesne społeczeństwa nadal mają strukturę warstwową, a teorie klasowe wciąż pozwalają nam wyjaśnić sposób, w jaki nierówności związane z produkcją i rynkiem, dostępem do edukacji i zasobów organizacyjnych, utrwalają stare i nowe nierówności w czasie. Procesy klasowe nie są jednak jedynymi czynnikami przyczyniającymi się do utrzymania i reprodukcji nierówności. Stąd badanie strukturalnych nierówności społecznych pozostaje wyzwaniem i jednym z głównych celów socjologicznych eksploracji. Teksty zamieszczone w tomie ilustrują różne podejścia stosowane przez badaczy dla wyjaśniania strukturalnych nierówności społecznych wraz z towarzyszącymi im wzorami przekonań i działań.