Konińskie Studia Społeczno-Ekonomiczne to czasopismo naukowe, które zrodziło się z potrzeby poszukiwań wspólnego mianownika między różnymi doświadczeniami jednostek zarówno na płaszczyźnie społecznej, osobistej, a przede wszystkim badawczej. Czasopismo to ex definitione ma charakter interdyscyplinarny, zaś poszukiwania naukowe mają wymiar „wielowarstwowy”, czyli nie zamykamy się, np.: na określonej metodologii, czy dziedzinie nauki, ale propagujemy transdyscyplinarne podejście w proponowanych tekstach autorów. W związku z tym pragniemy by na łamach naszego czasopisma poruszano zagadnienia z zakresu rożnych dziedzin naukowych; nie przekreślamy również tekstów poglądowych, czy kazuistycznych, interesuje nas wszystko, co może służyć nowemu spojrzeniu oraz interpretacji problemów społecznych.

Celem monografii jest wykazanie konieczności innego niż dotychczas spojrzenia na rolę kosztów pracy w kształtowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki oraz podziału korzyści wynikających ze współpracy międzynarodowej. Niskie koszty pracy były traktowane jako ważny czynnik wpływający na napływ kapitału zagranicznego, zwłaszcza do branż pracochłonnych. Zwiększały konkurencyjność polskiego eksportu, a także umożliwiły rozwój małych i średnich przedsiębiorstw bazujących na niskich płacach i elastycznych formach zatrudnienia. Polityka ta wspierała model konkurencyjności oparty na niskich kosztach pracy. W monografii została podjęta próba wykazania, że pojawiło się wiele nowych czynników wpływających na koszty pracy w Polsce. Wśród tych czynników wymienić należy głównie: zmiany na rynku pracy (struktura demograficzna i niedobory pracowników, podnoszenie płacy minimalnej, presja na wzrost wynagrodzeń), zmiany strategii konkurencji na rynku krajowym (konkurencja jakością, a nie niskimi kosztami), a także zmiany na rynku międzynarodowym (ważny jest nie tylko poziom i struktura eksportu, ale także role pełnione w międzynarodowym łańcuchu wartości, a także w ostatnim okresie wpływ epidemii koronawirusa na postrzeganie międzynarodowego podziału pracy). Monografia została podzielona na pięć rozdziałów. W pierwszym zaprezentowano ewolucję poglądów na płace i koszty pracy w głównych teoriach ekonomii. Rozdział drugi poświęcony jest przeglądowi literatury na temat międzynarodowej konkurencyjności. Zaprezentowano m.in. definicje i determinanty konkurencyjności międzynarodowej. Omówiono też podejmowane próby pomiaru konkurencyjności państw w świetle tradycyjnych i najnowszych metod korzystających z danych opartych na wartości dodanej i powiązań w ramach globalnych łańcuchów wartości. Prezentacja dotychczas przeprowadzonych badań nad związkiem kosztów pracy i międzynarodową konkurencyjnością znajduje się w rozdziale trzecim. Rozdział czwarty poświęcony jest analizie danych statystycznych dotyczących kosztów pracy i głównych kategorii makroekonomicznych w Polsce na tle pozostałych państw Unii Europejskiej. Przedstawione zostały przyczyny relatywnie niskiego poziomu kosztów pracy w Polsce, spadającego udziału kosztów zatrudnienia w PKB oraz rozdźwięku między tempem wzrostu wydajności pracy i kosztów pracy oraz płac. Rozdział kończy się pokazaniem wpływu pandemii COVID-19 na rynek pracy w Polsce. W ostatnim, piątym rozdziale przedstawione zostały badania własne nad kosztami pracy z punktu widzenia realizacji celów badawczych pracy. Do weryfikacji hipotez badawczych wykorzystano analizę zależności między strukturą BIZ i strukturą eksportu. Podjęto próbę określenia rzeczywistej lokalizacji Polski w globalnym łańcuchu wartości. W zakończeniu wskazano pożądane kierunki działań zmierzających do poprawy konkurencyjności polskiej gospodarki.

Powstanie globalnych łańcuchów wartości dodanej (GVC) zmieniło obraz produkcji światowej i procesów globalizacyjnych. W tradycyjnym modelu handlu zakłada się, że dobro wyprodukowane w kraju jest następnie sprzedawane i konsumowane za granicą, a w handel zaangażowane są kraje eksportera i importera. W przypadku handlu w ramach GVC dobra na poszczególnych etapach produkcji wielokrotnie przekraczają granice państw. Fakt ten implikuje większą złożoność zarówno uwarunkowań, jak i konsekwencji takiego handlu. Celem niniejszej pracy jest określenie determinant uczestnictwa krajów Unii Europejskiej w globalnych łańcuchach wartości i włączenie się do dyskusji na temat uwarunkowań integracji gospodarek w ramach GVC. Badanie przeprowadzono, uwzględniając zarówno perspektywę krajów będących odbiorcami zagranicznej wartości dodanej wykorzystywanej do własnego eksportu, jak i będących dostawcami krajowej wartości dodanej zawartej w dobrach będących przedmiotem dalszego przetwarzania. W monografii podjęto także temat potencjalnie różnej roli wydatków na badania i rozwój oraz zasobu napływających bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kształtowaniu charakteru uczestnictwa w globalnych łańcuchach wartości w dwóch grupach państw – UE-15 oraz nowych krajach członkowskich. Wnioski płynące z przeprowadzonej analizy mogą pomóc w sformułowaniu zaleceń i wniosków pod adresem polityki gospodarczej, w tym w szczególności nakierowanej na zmianę pozycji kraju z odbiorcy na dostawcę dóbr podlegających dalszemu przetwarzaniu, co może zwiększyć korzyści z uczestnictwa w GVC. Książka może znaleźć także zastosowanie w dydaktyce przedmiotów ekonomicznych uwzględniających problematykę międzynarodową.

Kultura i rozwój. Ta koniunkcja jednoznacznie wyraża istotę naszego projektu. Składające się na nią pojęcia tworzą nierozerwalny związek, myślenie o jednym z nich bez świadomości jego uwikłania w drugie jest ułomne. O ile bowiem każdy opis rzeczywistości polega na redukcji jej złożoności za pomocą ram pojęciowych i teorii, to opis, w którym podczas owej redukcji złożoności następuje rozerwanie tytułowej koniunkcji, jest z gruntu fałszywy. W rezultacie wieść może do błędnych interpretacji zjawisk zachodzących w przestrzeni społecznej. Konsekwencją są, lub mogą być, nieskuteczne, a nawet szkodliwe polityki publiczne, irracjonalne zachowania zbiorowe i indywidualne, niezdolność do tworzenia właściwych strategii, w końcu obniżony poziom systemowej efektywności adaptacyjnej grożący załamaniem możliwości rozwoju. Czym jednak jest kultura? I czym jest rozwój? Odpowiadając na te pytania zmierzyć się musimy z paradoksem. O ile bowiem związek wyrażony w koniunkcji „kultura i rozwój” ma charakter uniwersalny, o tyle pojęcia go opisujące odnoszą się do zjawisk podlegających nieustannej zmianie, mających żywy, emergentny charakter. To właśnie ten charakter decyduje o potencjale twórczym, a więc zdolności do tworzenia nowych idei i dzieł, poprzez innowacyjne impulsy inicjujące zmianę społeczną, technologiczną i polityczną. Zmiana, czyli nieciągłość w funkcjonowaniu i reprodukcji systemu umożliwiająca jego przejście do nowego stanu, jest istotą rozwoju. Periodyk wydawany we współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie oraz Uniwersytetem Warszawskim. '

Ogólnopolski kwartalnik ukazujący się od 1956 roku. Prezentowane są w nim artykuły teoretyczne z zakresu szeroko pojętej pedagogiki oraz omówienia wyników badań obejmujących funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie. Publikowane materiały dotyczą różnych subdyscyplin pedagogiki, m.in. pedeutologii, andragogiki, historii wychowania, pedagogiki społecznej, dydaktyki, psychologii edukacji, filozofii edukacji, a także wychowania estetycznego. Autorami tekstów pisanych w języku polskim lub angielskim są wybitni polscy i zagraniczni specjaliści.

Opracowania zawarte w niniejszym numerze czasopisma zostały poświęcone problematyce tworzenia koncepcji i modeli biznesowych w kontekście złożonych uwarunkowań występujących na współczesnym rynku. Autorzy prezentowanych tekstów przedstawiają w nich proces tworzenia wartości w modelu biznesowym z perspektywy ujęcia zasobowego, podkreślając efekty synergiczne wynikające z integrowania materialnych i niematerialnych elementów modelu biznesowego (J. Bagrij). Koncepcja modelu biznesu rozpatrywana jest także nie tylko w odniesieniu do zarządzania przedsiębiorstwem, ale także projektowania organizacji, w szczególności w fazie planowania i opisu projektu (J. Drzewiecki, A. Równicka). Przedsiębiorstwa i inne organizacje działające na współczesnym rynku podejmują próbę stosowania coraz bardziej efektywnych koncepcji zarządzania, wśród których na uwagę zasługuje m.in. lean management – japońska koncepcja zorientowana na osiąganie większej sprawności dzięki zwiększaniu elastyczności i szybkiemu reagowaniu na zmiany. Decyzja o wdrażaniu jej wymaga analizy czynników ograniczających uzyskanie zamierzonych efektów, na co wskazują wyniki badań empirycznych (M. Podobiński). Warto podkreślić, iż stosowane koncepcje zarządzania muszą być dostosowane do specyfiki i profilu organizacji rynkowych. Wpływa to także na proces tworzenia strategii rozwojowych, co można zilustrować przykładem organizacji pozarządowych. W jednym z artykułów przedstawiono rezultaty badań w tym zakresie oraz rekomendacje dotyczące funkcjonowania organizacji pozarządowych w najbliższych latach (A. Raszkowski). Zważywszy na rolę zasobów ludzkich w zarządzaniu organizacją, wskazuje się na koncepcję zarządzania zaangażowaniem w pracę, która to koncepcja postuluje zintegrowanie planowania, pomiaru i aktywnego kształtowania wymagań i zasobów pracy (K. Kulikowski). Uzyskanie w ten sposób większego zaangażowania pracowników stanowi istotną przesłankę podejmowania skutecznych działań. Wymaga także wdrażania kultury ciągłego doskonalenia, co pozwala na pobudzanie zaangażowania pracowników w usprawnianie procesów zachodzących w przedsiębiorstwie. Wskazują na to wyniki przeprowadzonych w wybranych przedsiębiorstwach badań autorów (M. Trenkner, B. Truszkiewicz). Poszukując skutecznych metod zarządzania zasobami ludzkimi, podejmuje się udane próby wykorzystania mechaniki gier do zwiększania zaangażowania pracowników w wykonywanie określonych zadań w przedsiębiorstwie. W jednym z artykułów autorka (A. Misztal) przedstawia istotę i aspekty praktyczne grywalizacji jako nowoczesnego narzędzia ukierunkowanego na motywowanie pracowników na wszystkich etapach ich rozwoju w przedsiębiorstwie. Wśród rozwiązań usprawniających funkcjonowanie przedsiębiorstwa duży potencjał tkwi w systemie zarządzania jakością – jego wdrażanie pozwala na wypracowanie wyższych standardów i pogłębienie relacji z odbiorcami, a także − w zależności od profilu firmy − z dostawcami. Autorzy artykułów prezentują różne przykłady dotyczące roli zarządzania jakością: od firm szkoleniowych (P. Rogala, S. Wawak), skoncentrowanych na poprawie jakości usług szkoleniowych, po przedsiębiorstwa produkcyjne, w których problemem jest doskonalenie procesów logistycznych (D. Zimon, A. Kawalec). Wypracowywanie skutecznych rozwiązań w zarządzaniu przedsiębiorstwami i innymi podmiotami wymaga stosowania adekwatnych metod badań, tj. dostosowanych do natury tych podmiotów i problemów, z którymi się borykają. Przeprowadzone przez autorów (M. Berger i M. Mitręgę) badania, omówione w jednym z prezentowanych artykułów, mają dużą przydatność w zarządzaniu konfliktem w organizacji (w omawianym przypadku − banku) w relacjach z klientami. Inni autorzy (M. Ćwiklicki i M. Walczak) publikujący swój tekst w niniejszym numerze czasopisma wskazali na możliwości modelowania procesów w standaryzacji kosztów, co pozwala na wypracowanie jednoznacznych podstaw w procesie ustalania dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego. W niniejszym numerze poświęcono również uwagę problemom metodycznym. Główną przesłanką do ich po (...)