Oddajemy kolejną publikację pt. Gospodarka przestrzenna XXI wieku, tym razem z podtytułem: Jakość życia w przestrzeni zurbanizowanej. Jakość życia to temat niezwykle ważny i aktualny, wpisujący się we współczesny nurt rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego miast. Określone wykorzystanie przestrzeni, przekładające się na jakość życia, często decyduje o atrakcyjności lokalizacyjnej poszczególnych miast. Przy tym szczególne znaczenie mają unikatowe kombinacje czynników lokalizacji, wpływające na atrakcyjność przestrzeni zurbanizowanych. W publikacji zebrano wyniki badań i przemyśleń autorów zajmujących się różnymi aspektami gospodarki przestrzennej, przede wszystkim: społecznymi, gospodarczymi i środowiskowymi. W prezentowanej książce czytelnik znajdzie wyniki badań oraz studia przypadków dotyczące m.in.: rewitalizacji, energii odnawialnej, zielonych innowacji oraz samej urbanizacji. W jednym z zebranych w niej tekstów przedstawiono studium przypadku programowania rezyliencji miejskiej. Kilka artykułów poświęconych jest znaczeniu miejskich obszarów funkcjonalnych w rozwoju miast i regionów. W niniejszej publikacji opisano także wyniki badań dotyczących dysproporcji w zakresie atrakcyjności miast Polski Wschodniej, jak również dysproporcji w rozwoju infrastruktury miast tego makroregionu. Kolejnym poruszanym tematem są uwarunkowania wykorzystania partnerstwa publiczno-prywatnego w procesie rewitalizacji, a także wpływ zmian koncepcyjno-metodologicznych budżetu obywatelskiego na jakość projektów i przebieg rozwoju lokalnego. Redaktorzy mają nadzieję, że publikacja okaże się interesująca, stanie się inspiracją do dalszych badań oraz zachęci do dyskusji osoby zajmujące się różnymi aspektami gospodarki przestrzennej i rozwoju obszarów zurbanizowanych. Pragniemy podziękować autorom za inspirujące podejście do gospodarki miejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem podnoszenia jakości życia mieszkańców i użytkowników miasta. Nawiązana współpraca motywuje nas do dalszych prac, które pozwolą na dzielenie się kolejnymi wynikami badań. Alicja Zakrzewska-Półtorak, Piotr Hajduga, Małgorzata Rogowska

OD REDAKCJI Kapitał społeczny należy do pojęć, których znaczenie i popularność zyskuje uznanie w socjologii i ekonomii po wielu latach od ich pierwotnego użycia. W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpił prawdziwy zalew publikacji poświęconych temu zagadnieniu. Koncepcja kapitału społecznego odgrywa zatem centralną rolę w dyskursie ekonomicznym i socjologicznym. Jest nie tylko podstawowym pojęciem teoretycznym, ale również hasłem nośnym politycznie.Zjawiska denotowane przez pojęcie kapitału traktowane są przez ekonomistów jako ważne pozaekonomiczne czynniki rozwoju gospodarczego, a przez socjologów dodatkowo jako jeden z ważniejszych przejawów znaczącej pozycji ich dyscypliny jako nauki. Teoretycy kapitału społecznego starają się ponadto, poprzez użycie tej koncepcji, przerzucić pomost pomiędzy indywidualistyczną i racjonalistyczną wizją człowieka i społeczeństwa a jego wizją kulturową nawiązującą do realizmu socjologicznego. Dotychczasowa refleksja i badania nad kapitałem społecznym znajdują równie liczne grono zwolenników, jak i przeciwników. Z tych właśnie powodów kolejny tom Przeglądu Socjologicznego koncentruje się na zagadnieniach i zjawiskach blisko z nim związanych w społecznościach lokalnych. Zbiór tekstów można podzielić na trzy części. Pierwsza z nich obejmuje tekst wprowadzający do analiz społeczności lokalnych pióra Joanny Kurczewskiej oraz artykuł przeglądowy dotyczący kapitału społecznego, przygotowany przez Macieja Frykowskiego i Pawła Starostę. Część druga obejmuje teksty Marii Halamskiej, Jerzego Bartkowskiego, Danuty Walczak-Duraj, Krzysztofa Gorlacha, Tomasza Adamskiego i Marty Klekotko oraz Andrzeja Pilichowskiego, koncentrujące uwagę na problematyce kapitału społecznego w środowisku wiejskim. Natomiast w części trzeciej Marek S. Szczepański, Jacek Kurczewski oraz Tomasz Nawrocki prezentują różne aspekty funkcjonowania społeczności lokalnych i kapitału społecznego w regionie śląskim. Ostatni tekst, pióra Agnieszki Michalskiej-Żyły, zawiera prezentację wyników badań dotyczących psychospołecznych postaw mieszkańców Łodzi wobec ich środowiska zamieszkania.

Od Redakcji (fragment) Tematem organizującym treść artykułów tego zeszytu Przeglądu Socjologicznego jest szeroko pojmowana problematyka wsparcia społecznego. Świadczenie i otrzymywanie wsparcia w ramach kontaktów społecznych przebiega w określonej przestrzeni społecznej, a jeśli dotyczy podstaw bytowych w przestrzeni socjalnej. W ostatnich latach wskutek obserwowanego kryzysu zabezpieczających funkcji dwóch podstawowych struktur społecznych: rodziny i państwa oraz postępującej indywidualizacji życia i pauperyzacji znaczących grup społecznych, zachowania pomocowe, poprzez które członkowie społeczeństwa zaspokajają bardziej lub mniej podstawowe potrzeby, zyskują na znaczeniu. Studia podejmowane w ramach socjologii, gerontologii, polityki, pedagogiki społecznej, a także ekonomii ujawniają różne kierunki ich refleksji, dylematy badawcze i sposoby analizy problemu: wzorów i determinant zachowań pomocowych. Składające się na niniejszy tom artykuły dotyczą teoretycznych i empirycznych aspektów współczesnych studiów nad sieciami społecznymi, których treścią jest oferowanie lub świadczenie pomocy jednostkom w ramach ich różnych bezpośrednich kontaktów oraz w ramach struktur o zróżnicowanym poziomie ich zorganizowania, o różnym zasięgu przestrzennym. Rozważania podjęte w tym tomie cechuje pluralizm problemów badawczych, sposobów ich konceptualizacji, prezentacji, zastosowanych przez autorów podejść metodologicznych oraz zbiorowości społecznych, których potrzeby i dostęp do wsparcia uczyniono przedmiotem analizy. Wśród zbiorowości badanych są nie tylko grupy i kategorie społeczne powszechnie uznane jako doświadczające wielorakich deficytów i wymagające pomocy (żyjący w biedzie, osoby w podeszłym wieku), ale także środowiska, które wykazują tendencje do samoorganizowania się (np. środowiska lokalneosiedli, stowarzyszenia migrantów).

The articles presented in this volume have been based on the projec:Euroidentities – The Evolution of European Identity: Using biographical methods to study the development of European Identity (started March 2008 through February 2011 under the first Framework 7 SSH-2007-5.2.1). The project team consisted of scholars coming from seven academic centers: Queens University, Belfast – UK, University of Magdeburg – Germany, Bulgarian Academy of Sciences – Bulgaria, Tallinn University of Technology – Estonia, Federico II’ University, Naples – Italy, University of Łódź – Poland, Bangor University – Wales. The findings come from biographical narrative interviews collected and analyzed by each team during numerous workshops. The main aim of the project was to gain insights into the lives of European citizens and the significance of ‘Europe’ in their narratives.

OD REDAKCJI Kolejny, podwójny LX/2–3 tom „Przeglądu Socjologicznego” poświęcony jest problematyce miejskiej. Przedstawiciele różnych ośrodków akademickich prezentują teksty, dla których wspólnym mianownikiem jest idea kulturowego pejzażu współczesnego środowiska miejskiego. Jedną z przewodnich myśli zawartych w niniejszym zbiorze stanowi teza, że współczesne miasto, powiązane z gospodarką globalną, jest konceptualizowane w kategoriach dynamicznej,płynnej i zmiennej struktury, dla której wymiar kulturowy staje się równie istotny jak wymiar ekonomiczny. Jednakże zawarte w tomie analizy znacznie wykraczają poza wąsko ujmowany kulturowy paradygmat socjologii miasta. Są próbą określenia sposobu, w jaki dzisiejsze miasta odpowiadają na najpilniejsze potrzeby współczesnego świata, będąc głównymi przestrzeniami tworzenia globalnych przepływów, materializujących się w konkretnych lokalizacjach. Zmiana w postrzeganiu roli czasu i przestrzeni polega na ich oddzieleniu i kompresji, co prowadzi do kolejnego pytania o rolę miejsca w budowaniu tożsamości jednostkowej i grupowej. Niezależnie bowiem od „mechanizmów wykorzeniających” ludzie wciąż poszukują podstaw identyfikacji i przynależności, usiłując odnaleźć je w miejscach, wokół których ogniskuje się życie społeczne.

Nearly all the texts included in this issue of Sociological Revue relate to civil society and participative democracy. The articles present various approaches to these phenomena and their aspects, and are based on empirical data. The large article by F. Schütze is focused on the results of research previously presented in Sociological Review (vol. 60–2011/1 and vol. 57–2008/4). This international research project is devoted to European identity and civil society, as a result of which, the author proposes the design of a learning program for civil society activists and common citizens. The next article by A. Krzewińska describes the method of study of deliberative democracy developed by James Fishkin. J. Stempień proposes the economic concept of Principal-agent to investigate representative democracy systems. M. Legris Revel analyses research results in France concerning the process of institutionalisation and proceduralisation of the participation of citizens. C. Penna proposes the actor-network approach to investigate the relationships between social movements and the state during the land reform in Brazil. The last article by M. Wieczorkowska is devoted to a different topic – the cultural and social aspects of the female body in the context of medicalisation.

This issue of Sociological Review commemorates the 25th anniversary of the adoption by the UN General Assembly of The Convention on the Rights of the Child on November 20, 1989. It should be recalled that the beginnings of children’s studies and the sociology of childhood coincided in time with the introduction of this treaty, which established international standards for children’s protection and development. The Convention aims at safeguarding the youngest society members from different forms of abuse, exploitation and violence, as well as at promoting their rights to a decent standard of living and to broad social participation. The authors of the articles presented herein, representing the current sociological attitude towards children and youth, follow these assumptions. The articles thus mirror some important attributes of contemporary children’s studies – its cognitive multidimensionality, differentiated quantitative and qualitative methodologies, the shift from “research on children” to “research with children”, scholars’ interest in the results of comparative studies (especially the results of natural sciences), and the concern about the practical implementation of research outcomes. The main topics tackled in this collection of texts are children’s poverty and social inequalities rooted in the first phase of their life cycle, suffering and various risks experienced by children and teenagers, framed in both the national and international contexts, as well as children’s quality of life, youngsters’ well-being, youth participation, civic engagement and the new concept of investing in children. Children, considered as equal social actors and citizens – although still most vulnerable to abuse, discrimination and social exclusion – are presented in the framework of their complicated networks of relationships with peers, adults, collectivities and societies, the welfare state, social policy institutions and other organizations, with the notion to important factors decisive for their present life and their future.

Czasopismo z zakresu nauk prawnych. Wydawane od 1974 roku. Autorami tekstów są nie tylko wybitni naukowcy, ale również praktycy polscy i zagraniczni. Opisują i wyjaśniają problemy pojawiające się w prawie polskim i innych krajów, a także w prawie międzynarodowym. Zawiera artykuły w języku angielskim.

„Studia Prawno-Ekonomiczne” są jednym z nielicznych w kraju wydawnictw ciągłych, koncentrujących uwagę na problematyce wspólnej dla środowisk ekonomicznych i prawniczych. Na ich łamach wypowiadają się wybitni krajowi przedstawiciele nauk ekonomicznych i prawniczych (blisko 80 profesorów i doktorów habilitowanych), a ponadto debiutujący, utalentowani młodzi pracownicy nauki z terenu całego kraju, są więc wydawnictwem par excellence naukowym. Zasięg oddziaływania czasopisma jest zdecydowanie ponadregionalny. Docierają one nie tylko do środowisk naukowych w całym kraju, ale i do przedstawicieli praktyki, zarówno gospodarczej, jak i obejmującej radców prawnych oraz sądownictwo. Świadczy o tym ogólne zainteresowanie wydawnictwem oraz pozyskiwanie przez Redakcję coraz to nowych autorów, chętnych do publikacji swoich artykułów. W ostatnich latach „Studia Prawno-Ekonomiczne” goszczą na swoich łamach osoby rozpoczynające swoją karierę zawodową w innych ośrodkach akademickich. Są także jedną z ważniejszych pozycji wymiany międzybibliotecznej.

Praca zbiorowa obejmuje badania empiryczne w następujących grupach zagadnień: – procesy integracji i dezintegracji społeczności lokalnych na różnych poziomach organizacji regionalnej osadnictwa, – tożsamość terytorialna mieszkańców regionu łódzkiego oraz kształtowanie się regionalnych i lokalnych więzi społecznych, a także terytorialnych, – percepcja procesu transformacji systemowej oraz jej konsekwencji społecznych, kulturowych i gospodarczych widocznych w krajobrazie kulturowym, – mechanizmy przemiany struktur społeczno-osadniczych na obszarach wiejskich i ich uwarunkowania systemowe, społeczno-kulturowe i lokalizacyjne, – procesy przemian społecznych oraz funkcjonalno-morfologicznych w przestrzeni wielkiego miasta (Łodzi), ze szczególnym uwzględnieniem ich efektów w postaci dysproporcji społecznych i gospodarczych widocznych w przestrzeni miejskiej, – zmiany funkcji i struktury funkcjonalnej osadnictwa pod wpływem transformacji systemowej i ich wpływ na morfologię miast i wsi, – procesy integracji i dezintegracji Obszaru Metropolitarnego Łodzi.

Tom stanowi zbiór tekstów naukowych ofiarowanych w darze Profesor Irenie Bukowskiej-Floreńskiej z okazji 80. urodzin. Autorami są etnolodzy i antropolodzy kultury oraz przedstawiciele dyscyplin pokrewnych. Wspólnym rysem zamieszczonych artykułów jest próba uchwycenia oraz zinterpretowania wybranych problemów społeczno-kulturowych współczesnego świata, jak też wielowymiarowa analiza dynamicznych przemian, którym obecnie podlega kultura. Interdyscyplinarna refleksja, dając możliwość wieloaspektowych odniesień i porównań, pozwoliła naświetlić z różnorakich perspektyw zagadnienia związane z procesem kształtowania się tożsamości społeczno-kulturowej w wymiarze lokalnym, regionalnym i narodowym, ukazać zjawisko percepcji, wartościowania tudzież oswajania określonych fragmentów przestrzeni otaczającej człowieka, a także wskazać na funkcjonalne i symboliczne przeobrażenia życia religijnego. Publikacja powinna zainteresować w głównej mierze etnologów i antropologów kultury, kulturoznawców, socjologów, historyków kultury oraz wszystkich zaabsorbowanych kondycją współczesnej kultury.

Publikacja porusza temat oceny skutków prowadzonych współcześnie polityk miejskich, szczególnie w odniesieniu do tzw. koszmaru partycypacji. Wpisuje się w debatę dotyczącą zjawisk takich jak miejskie konflikty społeczne, rewitalizacja przestrzeni zurbanizowanej, problematyka planowania przestrzennego i polityki mieszkaniowej. Autor analizuje problem gentryfikacji w Polsce i jej związków z programami rewitalizacji. Książka poszukuje odpowiedzi na pytania stojące przed wszystkimi aktorami organizującymi procesy polityki miejskiej i rewitalizacji w Polsce: czy partycypacyjne wytwarzanie przestrzeni sprawdza się w praktyce? Czy rezultatem urbanistyki oddolnej, czyli angażowania aktorów takich jak artyści, ruchy miejskie i mieszkańcy osiedli nieformalnych, jest zawsze poprawa jakości życia i wzmacnianie społeczności lokalnych? Czy może niekiedy zamienia się w „koszmar partycypacji” oraz podporządkowuje przestrzeń miejską najbardziej uprzywilejowanym aktorom operującym w miastach? Autorskie badania wykorzystane w książce przeprowadzono na przykładach oddolnego wytwarzania przestrzeni w Warszawie, Nowym Jorku i Stambule. The publication deals with the issue of evaluating the effects of the currently followed urban policies, especially in reference to the so-called nightmare of participation. The book is part of a debate concerned with phenomena such as urban social conflicts, the revitalization of urban space, urban planning and housing policies. The author analyses the problem of gentrification in Poland and its links to revitalization programmes. The publication in based on the author’s research on the bottom-up production of space in Warsaw, New York, and Istanbul.

Raport z badań eksploracyjnych, których celem było określenie potrzeb w zakresie funkcjonowania, lokalizacji, liczby, oraz wyglądu miejsc do siedzenia w przestrzeni publicznej. Projekt, zlecony przez Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy, dotyczy 3 problemów badawczych: potencjału więziotwórczego ławek, otoczenia ławek i chęci korzystania z nich oraz ławek dedykowanych seniorom. Dzięki analizie przykładów wielu warszawskich ławek sformułowano wytyczne do projektowania miejsc do siedzenia na ulicach i placach stolicy. Niebanalnie o banalnym temacie – tak w telegraficznym skrócie można opisać pracę wykonaną przez multidyscyplinarny zespół studentów pod kierownictwem Mai Skibińskiej i Mariusza Wieczorka. Zapraszamy w interesującą wizualno-badawczą podróż po świecie mebli miejskich. Zapoznamy Was z mnogością kontekstów siedzenia, dzięki czemu nigdy nie spojrzycie tak samo na przeznaczenie, wygląd, ustawienie, jak i osadzenie w kontekście przestrzennym ławek oraz innych siedzisk. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode. A report from the exploratory research intended for determining the users’ needs with regard to functioning, number, location and the look of public sitting places in public spaces. The analysis of examples led to defining guidelines for designing sitting places on Warsaw streets and squares.

Redakcja „Warsztatów z Geografii Turyzmu” wyjaśnia, że odpowiadając na ogłoszony w ubiegłym roku przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego konkurs na dofinansowanie czasopism naukowych, podjęła starania uruchomienia czasopisma w miejsce wcześniej wydawanej monografii. Udało się spełnić formalne wymagania i opublikować pierwszy zeszyt, dodając w nawiasie nr 8, wskazujący na kontynuację wydawanej od 2011 r. serii monografii o tym tytule. Na skutek nieotrzymania środków na wydawanie czasopisma, powracamy w tym roku do cyklicznego (raz w roku) publikowania monografii, nadając niniejszemu tomowi kolejny numer, czyli 9. Przepraszając Czytelników za zmiany, pragniemy jednak poinformować o pozytywnych praktycznych względach takiego rozwiązania, bowiem wydając niniejszą monografię już w tym roku, dajemy Autorom możliwość uzyskania punktów za publikację artykułów w naszym wydawnictwie. Książka składa się z prac napisanych przez bardzo młodych adeptów nauki. Autorami są studenci, najmłodsi absolwenci, doktoranci oraz młodzi pracownicy wyższych uczelni. Problematyka niniejszego numeru jest zróżnicowana, czego potwierdzeniem jest fakt, że w części zawierającej artykuły będą poruszone następujące zagadnienia: – aktywność rekreacyjno-turystyczna piłkarek nożnych w ich czasie wolnym, – oferty turystyki filmowej w wyjazdach do Irlandii, – znaczenie milongi w przestrzeni rekreacyjnej Łodzi, – budżet obywatelski narzędziem kreowania przestrzeni rekreacyjnej miasta, – drzewa jako pomniki przyrody na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego, – wody lecznicze jako podstawa rozwoju turystyki zdrowotnej w uzdrowisku Sopot.

Od redakcji Drugi zeszyt tegorocznego numeru „Zagadnień Rodzajów Literackich“ ma układ tematyczny — składają się nań artykuły dotyczące wielorakich procesów konwergencyjnych zachodzących zarówno w samej literaturze, jak i w relacji z nią. Głównym przedmiotem refleksji nad przestrzeniami tekstów pragniemy uczynić często stosowane we współczesnym dyskursie naukowym pojęcie konwergencji. Wykorzystuje się je obecnie w różnych dziedzinach, od badań matematyczno-przyrodniczych, przez językoznawcze, politologiczne, socjologiczne, po studia z zakresu nowych mediów, komunikacji i antropologii kulturowej. Na ile rzeczywiście dochodzi do nakładania się i przenikania procesów kulturowych i jak bardzo — jeśli w ogóle — zjawisko to ma wpływ na stan literatury oraz jej teorii? Bieżącemu numerowi ZRL przyświeca cel analitycznego przyjrzenia się w perspektywie badań literackich pewnym mechanizmom i ich efektom charakterystycznym dla czasów digitalizacji kultury, gwałtownego rozwoju technologii użytkowej i idącej za tym hipotetycznej homogenizacji kultury. Proponowane czytelnikowi artykuły skupiają się na różnorodnych problemach, częstokroć prezentując odmienne stanowiska badawcze do wyjściowego zagadnienia. Dostrzeżenie nieoczywistości i zróżnicowania procesów konwergencyjnych łączy się w niniejszym tomie z próbą sprostania płynności oraz wieloaspektowości konwergencji, która z założenia wprowadza intermodalność, interdyscyplinarność i wielojęzykowość w to, co tekstowe. Autorzy studiów tu zawartych stawiają pytania między innymi o status poetyki w dobie konwergencji i wpływ procesów związanych z digitalizacją na struktury i cechy gatunkowe czy dyskursywne, podejmują namysł nad problemem ontologii dzieła hybrydycznego, szukają przykładów konwergencji w poezji konkretnej, e-poezji, liberaturze, tekstach logowizualnych, blogach okołoliterackich, serwisach społecznościowych, historiografii czy mieście — rozumianym jako przestrzeń tekstów/tekst. Przenikanie się dziedzin widać także w doborze narzędzi i metodologii naukowych — pragmalingwistyka sąsiaduje z klasyczną genologią, antropologia z pedagogiką, a teorie literatury z komparatystyką i badaniami nad nowymi mediami. Liczymy, że rozpiętość tematyczna w połączeniu z rozmaitością perspektyw badawczych uczyni ten zeszyt „Zagadnień Rodzajów Literackich“ ważnym i ciekawym w lekturze (wielo)głosem w coraz wyraźniej zaznaczającym swoje miejsce w humanistyce XXI wieku dyskursie okołokonwergencyjnym.

Zagadnienia Rodzajów Literackich To wielojęzyczne czasopismo zostało powołane przez założycieli przede wszystkim dla prezentacji problematyki genologicznej w ujęciach badaczy z Polski i z całego świata. Redakcja podjęła też publikację, w każdym zeszycie, materiałów do przyszłego słownika rodzajów literackich. Oprócz tego ukazywały się tu również artykuły komparatystyczne i teoretycznoliterackie. Obecnie redaktorzy zachowując dotychczasowy profil pisma, otwierają szerzej łamy dla wszelkiego typu studiów literaturoznawczych bez względu na tematykę i założenia metodologiczne. Pojawiać się będą w "Zagadnieniach Rodzajów Literackich" także teksty o tematach kulturoznawczych, które będą penetrować bliższe i dalsze konteksty literatury. "ZRL" to jedyne w Polsce czasopismo wielojęzyczne, w którym kształtuje się międzynarodowa współpraca literaturoznawców Wschodu i Zachodu. Na jego wzór powstał swego czasu w USA genologiczny periodyk „Genre” (o czym anonsowali w artykule wstępnym z pierwszego tomu jego redaktorzy).