This issue of Sociological Review commemorates the 25th anniversary of the adoption by the UN General Assembly of The Convention on the Rights of the Child on November 20, 1989. It should be recalled that the beginnings of children’s studies and the sociology of childhood coincided in time with the introduction of this treaty, which established international standards for children’s protection and development. The Convention aims at safeguarding the youngest society members from different forms of abuse, exploitation and violence, as well as at promoting their rights to a decent standard of living and to broad social participation. The authors of the articles presented herein, representing the current sociological attitude towards children and youth, follow these assumptions. The articles thus mirror some important attributes of contemporary children’s studies – its cognitive multidimensionality, differentiated quantitative and qualitative methodologies, the shift from “research on children” to “research with children”, scholars’ interest in the results of comparative studies (especially the results of natural sciences), and the concern about the practical implementation of research outcomes. The main topics tackled in this collection of texts are children’s poverty and social inequalities rooted in the first phase of their life cycle, suffering and various risks experienced by children and teenagers, framed in both the national and international contexts, as well as children’s quality of life, youngsters’ well-being, youth participation, civic engagement and the new concept of investing in children. Children, considered as equal social actors and citizens – although still most vulnerable to abuse, discrimination and social exclusion – are presented in the framework of their complicated networks of relationships with peers, adults, collectivities and societies, the welfare state, social policy institutions and other organizations, with the notion to important factors decisive for their present life and their future.

Numer specjalny Mobbing (bullying) z perspektywy teoretycznej i empirycznej [Special issue: Mobbing (bullying) from the theoretical and empirical perspective] Redaktor numeru [Issue editor]: Małgorzata Gamian-Wilk W numerze [Contents] Małgorzata Gamian-Wilk: Wstęp do numeru tematycznego Psychologii Społecznej Mobbing (bullying) z perspektywy teoretycznej i empirycznej [Preface to the special issue „Mobbing (bullying) from the theoretical and empirical perspective”], s. 242–243; Małgorzata Gamian-Wilk, Lidia Grzesiuk: Mobbing w miejscu pracy. Przegląd wyników badań związanych z przejawami mobbingu, genezą i konsekwencjami [Mobbing in the workplace: Review of studies on mobbing manifestations, origin and consequences], doi 10.7366/1896180020163801, s. 244–254; Maciej Macko: Epidemiologia zjawisk typu mobbing/bullying. Podstawowe problemy pomiaru i komunikowania wyników [Prevalence of rates of mobbing/bullying in Poland. Fundamental issues in measurement and dissemination of findings], 10.7366/1896180020163802, s. 255–266; Brita Bjørkel: Whistleblowing: Antecedents and consequences, 10.7366/1896180020163803, s. 267–283; Elżbieta Turska, Irena Pilch: Makiawelizm i kultura organizacji jako predyktory mobbingu w miejscu pracy [Machiavellianism and organizational culture predict workplace mobbing], 10.7366/1896180020163804, s. 284–296; Elżbieta Strutyńska: Nauczyciel w roli ofiary? O uwarunkowaniach mobbingu w środowisku szkolnym [Teacher as a victim? On the determinants of mobbing in school settings], 10.7366/1896180020163805, s. 297–309. Inne artykuły [Other articles] Dorota Kanafa-Chmielewska: Zaangażowanie społeczne z perspektywy psychologicznej [Psychological perspective on social involvement], 10.7366/1896180020163806, s. 310–320; Marcin Moroń: Rozumienie emocji a agresywność i wrogość. Mediacyjna rola empatii, aleksytymii i makiawelizmu [Emotion understanding, aggressiveness and hostility. Mediatory role of empathy, alexithymia and Machiavellianism], 10.7366/1896180020163807, s. 321–338. Metody [Methods] Małgorzata Chrupała-Pniak, Damian Grabowski: Skala motywacji zewnętrznej i wewnętrznej do pracy (WEIMS-PL). Wstępna charakterystyka psychometryczna polskiej wersji kwestionariusza Work Extrinsic and Inrinsic Motivation Scale [Work Extrinsic and Intrinsic Motivation Scale (WEIMS-PL). Psychometric description of the Polish version], 10.7366/1896180020163808, s. 339–355; Magdalena Żemojtel-Piotrowska, Jarosław Piotrowski, Tomasz Baran: Roszczeniowość psychologiczna i metoda jej pomiaru – polska adaptacja [Polish adaptation of Psychological Entitlement Scale (PES)], 10.7366/1896180020163809, s. 356–367. '

Publikacja omawia badania zrealizowane przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi na losowej próbie ponad 1200 nauczycieli szkół publicznych z całego kraju. W książce przedstawiono wyniki aktualnej diagnozy stanu pozytywnych (salutogennych) i negatywnych (stresorów) czynników środowiska pracy nauczycieli. Dane uzupełniono o analizę jakości relacji nauczyciel – uczeń, także w zakresie przemocy w tym wymiarze. Omówiono również konsekwencje oddziaływania warunków pracy na nauczycieli, w tym poziom wypalenia zawodowego. Publikacja zawiera także propozycje praktycznych rozwiązań w kwestii redukcji ujemnego wpływu środowiska pracy nauczyciela na jego dobrostan. Niniejsza książka na podstawie wyników aktualnych reprezentatywnych badań na dużej próbie nauczycieli opisuje, jak spostrzegają oni pozytywne i negatywne czynniki występujące w ich miejscu pracy. Podjęto w niej dyskusję na temat związków między warunkami pracy nauczyciela a relacją nauczyciel – uczeń. Ponieważ z założenia prezentowana publikacja ma mieć wymiar praktyczny, czytelnika zainteresowanego metodologią zrealizowanych badań odsyłamy do aneksu, gdzie przedstawiono podstawowe informacje dotyczące schematu badawczego, doboru próby i zastosowanych narzędzi. […] Pragniemy, aby głównymi odbiorcami książki były osoby zajmujące się planowaniem i organizacją pracy nauczycieli na różnych poziomach – od systemowego po zarządzanie konkretną placówką oświatową. Staraliśmy się zatem uzyskać kompromis – przedstawiamy rzetelne dane naukowe jednak w przystępnej formie, świadomie rezygnując z niektórych dyskusji teoretycznych czy bardziej skomplikowanych metod analizy uzyskanych wyników. […] […] Struktura książki obejmuje rozdziały wprowadzające do zagadnień stresorów i czynników salutogennych w środowisku pracy oraz rozwiązań na rzecz wspierania dobrostanu nauczyciela w środowisku pracy. W kolejnych rozdziałach omówiono wpływ warunków pracy na nauczyciela, uwzględniając zarówno negatywne (np. poziom wypalenia zawodowego), jak i pozytywne (np. chęć ponownego wyboru zawodu) konsekwencje. Następnie dokładnie scharakteryzowano poszczególne stresory psychospołeczne w środowisku pracy. Każdy z rozdziałów dotyczących tego tematu zawiera krótkie wprowadzenie teoretyczne i odniesienie do wcześniejszych badań. Przedstawiono w nich także wybrane wyniki naszych badań i zaproponowano rozwiązania praktyczne mające na celu zapobieganie negatywnym skutkom oddziaływania określonego stresora w środowisku pracy, jego eliminację bądź redukcję. Podjęto także problematykę przemocy w relacji nauczyciel – uczeń i jej powiązania ze stanem psychospołecznych warunków pracy nauczyciela. Następnie, zachowując podobną strukturę, omówiono salutogenne elementy środowiska pracy. W rozwiązaniach praktycznych skoncentrowano się na tym, jak wspierać pozytywne aspekty środowiska pracy nauczycieli. Osobny rozdział poświęcono fizycznym warunkom pracy nauczycieli, które także, chociaż w ograniczonym zakresie, były diagnozowane w naszych badaniach prezentowanych w niniejszej publikacji. Książkę zamykają rozważania ukazujące, jak działania na rzecz dobrostanu nauczycieli mogą być realizowane w formie dobrze zaplanowanego, ustrukturyzowanego programu promocji zdrowia. […] Jacek Pyżalski Dorota Merecz